|
δξωχδ δμαο δζδ, ωαωμδι ωπεϊ δ- 60 πξλψ ααχαεχ ζλελιϊ ωδιδ ξβις αξωΰιϊ ωμ "ϊπεαδ" ςγ μτϊη αιϊπε, εξηεμχ ς"ι δημαο, λαψ ξζξο δωϊγψβ εδτκ μξεϊβ δξετις αξβεεο ψηα ωμ θςξιν εωιμεαιν, ξδημα δτωεθ ωπξλψ αωχιϊ, εςγ μζδ δξιεςγ μδχφτδ αψξδ δξγειχϊ ωϊϊΰιν μπε μχτδ ωμ δαεχψ.
λξεδε, βν ξεφψι δημα ςωε λαψϊ γψκ μΰ χθπδ, επελμ μξφεΰ λιεν ςμ δξγσ ξεφψιν ωεπιν εξβεεπιν, δημ ξδΰωμ εδμαο δξρεψϊιιν εςγ μιεβεψθ δξλιμ τι 2 τψι, ΰε λζδ αξψχν χψξι ςν ϊερτϊ πτψγϊ ωμ τφτεφι ωεχεμγ ωΰτωψ μδερισ. δημ ξχετρϊ δβαιπδ ωμ τςν, ΰμ ξεμ βαιπϊ δψιχεθδ ςν δτμτμιν, ΰε ζε δφδεαδ ςν 5% ωεξο αμαγ εξιεςγϊ μρεαμιν ξλεμρθψεμ βαεδ εδψωιξδ ςεγ ΰψελδ.
λΰξεψ, ϊςωιιϊ δημα εξεφψιε λαψ ξζξο δτλδ μΰιξτψιδ ωμ ξξω, λΰωψ ξεφψι δημα ιλεμιν μδϊΰιν λξςθ μλμ ΰγν, εμδςγτεϊ δρτφιτιεϊ ωμ λμ ΰηγ εΰηγ ξΰιϊπε.
χφϊ διρθεψιδ
ημα, δεΰ ΰεϊε πεζμ δξφει ααμεθεϊ δημα ωμ πχαεϊ διεπχιν, εξιεςγ μδζιο ΰϊ βεψι διεπχιν. απι δΰγν δν διεπχιν διηιγιν, μξςωδ, δξξωιλιν μφψεκ ημα ωμ ιεπχιν ΰηψιν βν μΰηψ βιμ διπχεϊ. ξπδβ ζδ δημ μτπι λ- 8,000 ωπδ, αϊχετδ ηγωδ ιηριϊ αρχΰμδ δΰαεμεφιεπιϊ, ΰζ δημ αιεϊ ωμ αςμι ηιιν απι ημιαδ λγεβξϊ αχψ (τψδ) εφΰο (λαωιν εςιζιν). αϊχετδ δξεγψπιϊ ωμ διεν, ψεα δημα ξςεαγ εςεαψ τιρθεψ εδιξβεο, εξδεεδ ηεξψ βμν μξεφψι ημα ψαιν.
φψιλϊ δημα πτεφδ αξιεηγ αξγιπεϊ ΰιψετδ εφτεο ΰξψιχδ, μςεξϊ ξγιπεϊ αδο μΰ χιιξϊ λμμ ϊψαεϊ ωμ φψιλϊ ξεφψι ημα, λγεβξϊ ριο ειτο, λΰωψ μημα εμξεφψιε ξΰζ εξςεμν διδ ξχεν ωμ λαεγ αϊτψιθ διωψΰμι.
ωμεωδ ξεφψι ημα αιεν, λμ ιεν
αημα εαπβζψεϊιε λξεϊ ψαδ ωμ ημαεο ξο δηι αψξδ βαεδδ, ριγο αωτς, ΰωμβο, ξςθ ξβπζιεν, ειθξιπιν ξριρι ωεξο λγεβξϊ ειθξιο A εειθξιο D, εξρτψ ειθξιπιν ξριρι ξιν ξχαεφϊ B, εδν πϊτριν αχψα δΰελμεριιδ λξεφψιν ξςεγγι βγιμδ εδϊτϊηεϊ ϊχιπδ.
φψιλδ ϊζεπϊιϊ ωμ ημα εξεφψιε ζελδ μςιγεγ ξφγ ψωειεϊ εΰψβεπι αψιΰεϊ αςεμν δξςψαι λγεβξϊ δ- USDA (ξωψγ δηχμΰεϊ δΰξψιχΰι) εδ- FDA (ξπδμ δξζεο εδϊψετεϊ δΰξψιχΰι) λΰωψ δδξμφδ διπδ φψιλδ ωμ μτηεϊ ωμεωδ ξεφψι ημα αιεν (λγεβξϊ ημα, βαιπδ ΰε ιεβεψθ) μλμμ δΰελμεριδ, τψθ μΰμε δψβιωιν μμχθεζ (ρελψ δημα).
δδξμφδ μφψιλϊ ωμεωδ ξεφψι ημα αιεν, ςν ςγιτεϊ μξεφψι ημα δξλιμιν ςγ 5% ωεξο ΰιπδ ξχψιϊ. ξψλιαι δξζεο ωαημα εαξεφψιε ξχπιν με ΰϊ δΰιλεϊ ωαε.
λκ μγεβξΰ δριγο ωαημα, δεΰ ξιπψμ δηωεα μπε μϊτχεγιν λβεο απιιϊ ςφν, ϊτχεγ ϊχιο ωμ αμεθϊ δϊψιρ, δεμλδ ςφαιϊ, εαψιΰεϊ δωο, δΰωμβο ζδε ξιπψμ ηωεα αιεϊψ αβεσ, εδεΰ ξριις αωιξεψ ξΰζο δπεζμιν αβεσ, αϊτχεγ δϊΰι, ελο ατςιμεϊ ϊχιπδ ωμ δμα εαΰιζεο ψξεϊ μηυ-δγν, εδξβπζιεν δεΰ ξιπψμ ςν ϊτχιγ ηωεα αϊδμιλι δϊλεεφεϊ εδψτιιϊ ωψιψ.
ειθξιο D βν λο ηωεα μπε μωιξεψ ξρϊ δςφν, μξπιςϊ ξημεϊ ζιδεξιεϊ, εμδτηϊϊ ριλεο μρελψϊ εμθψωϊ πτεφδ, απερσ ΰμιε ειθξιο B12 ξχαεφϊ ειθξιπι B ξριις μτςιμεϊ ϊχιπδ ωμ ξςψλϊ δςφαιν, μηιμεσ ηεξψιν ϊχιο αβεσ εμξπιςϊ ΰπξιδ. βν ηεξφδ τπθεϊπιϊ (B5) ξωϊϊτϊ αϊδμιλιν ξθαεμιιν ηωεαιν αβεσ, ελξεαο ωζεδι ψωιξδ ημχιϊ αμαγ.
ξηχψιν αϊηεν
πξφΰ λι φψιλϊ ξεφψι ημα γμι ωεξο ιλεμδ μριις αδτηϊϊ μηυ γν βαεδ εαξπιςϊ ξημεϊ μα, λμ ζΰϊ αωμ δψλα ΰετθιξΰμι ωμ δξιπψμιν ριγο, ΰωμβο εξβπζιεν αξχαιμ μξιςεθ δπϊψο εδωεξο, λκ ωξεφψιν ΰμε πλμμιν α-(DIETARY APPROACHES TO STOP HYPERTENSION) "DIET DASH" γιΰθδ δξιεςγϊ μθιτεμ αιϊψ μηυ γν.
ξηχψ ωπςψκ μΰηψεπδ αφψτϊ ετεψρν αΰτψιμ δωπδ, ηιζχ χωψ αιο φψιλϊ ξεφψι ημα μαιο ωλιηεϊ ωμ ξχψι ϊρξεπϊ ξθαεμιϊ (δϊρξεπϊ δξθαεμιϊ λεμμϊ ξρτψ βεψξι ριλεο δξϊψηωιν αξχαιμ λβεο ιϊψ μηυ γν, ψξεϊ ρελψ βαεδεϊ αγν, διχσ ξεϊπιιν ψηα εςεγ), λΰωψ ιγες ωϊρξεπϊ ξθαεμιϊ ξςμδ ΰϊ δριλεο μξημεϊ μα, ωαυ ερελψϊ. λκ πξφΰ λι ΰμε ωφψλε ιεϊψ ξεφψι ημα εριγο μχε τηεϊ αριπγψεν δξθαεμι, δψΰε τηεϊ ηψιβεϊ αψξεϊ δρελψ αγν, ετηεϊ ημε αρελψϊ ρεβ 2.
λξεδε, δϊτψρν μΰηψεπδ ξηχψ αξβζιο δπηωα The American Journal of Clinical Nutrition, δξφαις λι φψιλδ ιεξιϊ ωμ ιεβεψθ ωδιδ ξεςωψ αεειθξιο D, αχψα ηεμι ρελψϊ ρεβ 2, ωιτψδ ΰφμν ΰϊ ψξεϊ δρελψ αγν. μξψεϊ δϊεφΰεϊ δξαθιηεϊ ωμ ωπι δξΰξψιν, ςγιιο γψεωιν ξηχψιν περτιν απεωΰ ωιΰωψε ΰϊ δξξφΰιν δμμε.
μΰ δλεμ εψεγ
αωπιν δΰηψεπεϊ φφε μδο ΰρλεμεϊ ωεπεϊ, αςιχψ αχψα δψτεΰδ δΰμθψπθιαιϊ, δξϊπβγεϊ μδλμμϊ ημα εξεφψιε αϊτψιθ διεξι. δξϊπβγιν μφψιλϊ ημα τψδ ξφιιπιν ψωιξδ ΰψελδ ωμ πζχιν αψιΰεϊιιν δπβψξιν ξφψιλϊε, εχεωψιν αιο φψιλϊ ξεφψι ημα μαιο ξημεϊ ωεπεϊ λγεβξϊ ξημεϊ λμι γν εμα, αψιηϊ ριγο εςεγ. λξε λο, θεςπιν δξϊπβγιν λι αφψιλϊ ημα ιω ριλεο αψιΰεϊι ςχα ωιξεω αΰπθιαιεθιχδ δπιϊπϊ μτψεϊ, ελι ημα δαχψ ξλιμ ξψλιαιν δξϊΰιξιν μςβμ εμΰ μΰγν.
ΰρλεμεϊ λΰμε δο ξετψλεϊ ξδιρεγ εμΰ ζλε μωεν αιρερ, λΰωψ λμ θςπδ εθςπδ λζε πιϊο μρϊεψ. μςπιεϊ γςϊι, βιωεϊ ΰμε ξπρεϊ μιφεψ δτψγδ αιο αςμι δηιιν μαιο απι δΰγν ξθςξιν ξφτεπιιν λΰμε ΰε ΰηψιν. δτψγδ ζε, ιϊλο ωξχεψδ αψφεο μϊϊ μΰγν ΰϊ δϊζεπδ δψΰωεπιϊ δξϊΰιξδ με αιεϊψ, λτι ωχιαμ αωπεϊ ηιιε δψΰωεπεϊ αηιαεψ δψΰωεπι μΰν, ΰε μξφεΰ ΰμθψπθιαδ ξξδ ωλμμ δΰελμεριιδ φεψλϊ. ςμ ρξκ ζδ, ΰιππι αθεηδ ωδημα ωιικ μτψδ, λτι ωΰιππι αθεηδ ωδαιφδ ωιιλϊ μϊψπβεμϊ εωδηιθδ ωιιλϊ μωγδ ξξπε πχφψδ.
ΰεμν, χιιξϊ βν δρϊιιβεϊ χμδ. ιωπν ΰπωιν ωΰλο ημα εξεφψιε μΰ ξϊΰιξιν μδν, εΰμε μΰ ΰεϊν δΰπωιν δψβιωιν μρελψ δπξφΰ αημα (δμχθεζ), ΰε ΰμε δΰμψβιιν μημαεο δημα, ΰμΰ ΰεϊν ΰπωιν δηωιν ωημα εξεφψιε τωεθ "μΰ ςεωιν μδν θεα".
ξβεεο λξςθ ΰιο ρετι
ξγι ωπδ ξεφιΰεϊ δηαψεϊ δβγεμεϊ ςωψεϊ ξεφψιν ηγωιν, λμ ζΰϊ μφγ δξεφψιν δξελψιν ωλαψ χιιξιν αωεχ, εωπχμθε ς"ι δφψλο διωψΰμι. λκ μγεβξΰ ημα ωμ 'ϊπεαδ' πξλψ αλ- 20 βψρΰεϊ ωεπεϊ, λωδεΰ ΰψεζ αωχιϊ, αχψθεο, αλγ, λημα ςξιγ ΰε ααχαεχ ΰιωι, ξιεφψ αΰηεζι ωεξο ξωϊπιν (1%,2%,3%,3.6%-4%), ξεςωψ αριγο, αειθξιο D ΰε ααψζμ, ξϊΰιν μχτδ ΰε μγβπιν ςμ δαεχψ, γμ μχθεζ, αθςν επιμ ΰε α-"θςν ωμ τςν", ξιεςγ μιμγιν μβγιμδ εμδϊτϊηεϊ ϊχιπδ, ειω ριλει μΰ χθο ωΰτιμε αςϊ λϊιαϊ ωεψεϊ ΰμε, πψχη εξιεφψ λαψ δημα δαΰ.
διεϊ ωαωπιν δΰηψεπεϊ ημδ ςμιιδ αχψα δφιαεψ αξεγςεϊ μϊζεπδ πλεπδ, πελμ μψΰεϊ ιεϊψ ξεφψιν ξεςωψι ριγο εξεςωψι ειθξιο D λγεβξϊ δημα, ξετηϊι ωεξο εχμεψιεϊ λγεβξϊ βαιπεϊ αθςν ωξπϊ 5% ωεξο, δξημιτεϊ ΰϊ δβαιπεϊ δωξπεϊ ςν 30% ωεξο, μμΰ λεμρθψεμ λγεβξϊ βαιπεϊ φδεαεϊ 5% ωεξο, ξεφψιν μμΰ ωεξο λβεο ξεφψι γιΰθ ιεβεψθ μξιπιδν δξλιμιν 0% ωεξο, ξεφψιν δξϊΰιξιν αξιεηγ μΰελμεριεϊ ξρειξεϊ (λβεο ιμγιν), ξεφψιν τψδ αιεθιιν λγεβξϊ ιεβεψθιν δξλιμιν ηιιγχιν τψε αιεθιιν δ"ιγιγεϊιιν" μξςψλϊ δςιλεμ εςεγ.
αγεξδ μξεφψι ημα τψδ, βν ξεφψι ημα φΰο (ςιζιν, λαωιν εςεγ) μΰ πωΰψε ξΰηεψ, λΰωψ βν λΰο πελμ μψΰεϊ ξβεεο ψηα ωμ ξεφψιν ηγωιν αωπιν δΰηψεπεϊ λγεβξϊ ημα, ξβεεο βαιπεϊ ειεβεψθιν. ημα ςιζιν εξεφψιε ξλιμιν ημαεο αΰιλεϊ βαεδδ, ειθξιπιν ελξεαο ριγο, ειω μδν ιλεμϊ ςιλεμ ξδιψδ ιεϊψ λΰωψ δμμε ξϊτψχιν επρτβιν θεα ιεϊψ αξςι. ημα λαωιν εξεφψιε πτεφιν τηεϊ, ιω αδν δψλα ημαεπι ωεπδ ξζδ ωαημα δτψδ, εδν ξλιμιν βν λο ημαεο αψξδ βαεδδ, ριγο, ειθξιπιν ξριρι ξιν εξριρι ωεξο.
ξιμεϊ ριλεν
ημα εξεφψιε λΰξεψ δν ξεφψιν αςμι ςψκ ϊζεπϊι βαεδ λΰωψ ιωπδ ηωιαεϊ ψαδ αωιμεαν αϊτψιθ διεξι. μημα εμξεφψιε ξΰζ εξςεμν διδ ξχεν ωμ λαεγ αϊτψιθ διωψΰμι, γαψ ωηωεα μωξψ βν λιεν.
ΰρλεμεϊ δξϊπβγεϊ μδλμμϊ ξεφψι ημα αϊτψιθ πωμμεϊ ξδιρεγ, ΰμ ξεμ ιϊψεπεϊιε δψαιν ωμ δξεφψ δλμ λκ αριρι δζδ. χιιν ξβεεο λξςθ ΰιο ρετι αωεεχιν ωμ ημα εξεφψι ημα, λΰωψ δγβω δεΰ ςμ φψιλϊ 3 ξεφψι ημα (ξλεμ δρεβιν) αιεν, ξγι ιεν. ξχεεδ ωδωϊλπςϊν.
|
